Germain Fabius Brest, French, 1823 – 1900, “Bateaux sur le Bosphore”, oil on canvas, Estimate: £60,000-80,000 |
Sotheby’s,
21 Nisan 2015 tarihinde Londra’da Oryantalist Eserler Müzayedesi düzenliyor.
Müzayedede içinde Fausto Zonaro ve Jean-Baptiste Vanmour’un yapıtlarının da
bulunduğu önemli Avrupalı ressamların Türkiye konulu eserlerinden oluşan bir
seçki yer alıyor. Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye yüzyıllar boyunca Batılı
sanatçıları cezbetmiştir. On sekizinci yüzyıldan itibaren Batılı elçiliklerde
ve Osmanlı Sarayı’na diplomatik amaçlarla giden elçilik heyetlerinde görev alan
ressamlar yerel manzaraların, kıyafetlerin, diplomatik kabul törenlerinin
resimlerini yapmışlar, bu resimlerle Batı sanatında tamamen yeni bir tür olan
Oryantalizm’in doğmasına aracı olmuşlardır.
François-Claude Hayette, Austrian, b. 1838, “Constantinople from Galata”, oil on canvas, Estimate: £180,000-250,000 |
Sotheby’s
Oryantalist Tablolar Bölümü Başkanı Claude Piening, konuyla ilgili şunları
söylüyor: “On
sekizinci ve on dokuzuncu yüzyıllarda, günümüz Türkiyesi, Yakın Doğu, Orta
Doğu, Kuzey Afrika ve Uzak Doğu’daki İran ve Hindistan’a uzanan toprakları
içine alan geniş coğrafyayı tanımlamak için kullanılan bir terim olan Doğu
(Orient), yüzyıllar boyunca cazibesiyle Batılı sanatçıların hayal güçlerine
hükmetmiştir. Bu eserler günümüzde de güçlü cazibelerini korumaktadır. Çölün
çorak yabanıllığı olsun, İstanbul ya da Kahire’nin mimari harikaları ya da bu
bölgelerin giysileri ve kültürleri olsun, bu yeni keşfedilen yerlerin görülmeye
değer zenginlikleri, Batılı ressamları, özellikle Fransızları, İngilizleri,
İtalyanları, Avusturyalıları ve Amerikalıları Doğu’ya çekmiş ve onların
üzerinde ülkelerine döndükten sonra uzun süre devam eden etkiler bırakmıştır.”
Jacob Jacobs, Belgian, 1812 –
1879, “The Arrival of Sultan Abdulmecid at The Nusretiye Mosque”, Painted in
1842, oil on canvas, Estimate: £50,000-70,000
|
Sotheby’s İstanbul Ofisi Direktörü Oya Delahaye’in konuyla
ilgili görüşleri ise şöyle: “Bu türe karşı Batı’daki geleneksel alıcılar
arasında her zaman istikrarlı bir ilgi olmuştur; Türk, İslam ve Arap
dünyasındaki alıcıların ilgisinde ise son otuz yılda çok büyük bir artış
gördük. Bugün bölge ülkelerindeki özel koleksiyoncular ve kurumlar, Oryantalist
sanatın en iyi örneklerine sahip olmak amacıyla hem müzayedelerde hem özel
satışlarda en yüksek teklifleri veriyorlar, demek ki bu seçkin tür artık çok
iyi bir şekilde anlaşılır hale geldi.”
MÜZAYEDEDE ÖNE ÇIKAN ESERLER
Fausto Zonaro, Italian, 1854 – 1929, “Bayram (The Celebration)”, oil on canvas, Estimate: £350,000-450,000 |
Fausto Zonaro
Italyan, 1854 -1929
Bayram (The Celebration)
tuval üzerine yağlıboya
Değer aralığı: £350,000-450,000
Yaklaşık 1899’da Fausto Zonaro tarafından yapılan ve Bayram
adını taşıyan bu tablo heyecan verici bir yeniden keşiftir, daha önce
müzayedeye hiç girmemiştir. Bu tablo, Zonaro’nun yaptığı bayram kutlaması
konulu iki büyük boyutlu tablonun daha küçük olanıdır. Diğer tablo özel bir
koleksiyonda bulunmaktadır. Her iki eser, saray ressamı Zonaro’nun eşi
Elise’nin II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesinin ardından ailenin 1910’da
İtalya’ya gidişinden kısa bir süre önce çektiği, sanatçının İstanbul’daki
atölyesini gösteren fotoğraflarda duvara asılı olarak görülmektedir. Bu tabloda
eski adı Tatavla olan İstanbul’un Kurtuluş semtinde Şeker Bayramı kutlamaları
konu edilmiştir. Geleneksel giysileri içinde adamlar onlara eşlik eden
müzisyenlerle kendilerini izlemeye gelenlerin arasında müziğin eğlenceli
ritmine ayak uydurarak dans etmektedir.
Fausto
Zonaro, Italian, 1854 – 1929, “Study for Bayram (The Celebration)”, oil on canvas, Estimate: £40,000-60,000 |
Zonaro hatıralarında Bayram
kutlamalarının kendisini ne denli etkilediğini canlı bir biçimde anlatır.
Sanatçı bu resimde kendini kompozisyonun sağında fötr şapkalı olarak
resmetmiştir. İstanbul’da yaşayan farklı milletlerden halkların çeşitliliği ve
onların şölenleri, Zonaro’ya bizzat tanığı olduğu ve resmine aktardığı
devingen, nefes kesici bir dizi seyirlik sunmuştur. Zonaro İstanbul’dan
ayrıldıktan sonra İtalyan Riviera’sında bulunan San Remo şehrine yerleşmiş ve
yaşamının geri kalan kısmını orada geçirmiştir. Bu eser şimdiki sahibinin
büyükbabası tarafından sanatçı San Remo’dayken alınmıştır. Eserin satışa çıkışı
Floransa’da Medici-Riccardi Sarayı’nda Nisan-Haziran 2015 tarihleri arasında
düzenlenecek olan kapsamlı Zonaro retrospektifi ile aynı zamana rastlamaktadır.
Hubert
Sattler, German, 1817 – 1904, “Constantinople from the Fire Tower of Beyazit”, oil on canvas, Estimate: £150,000-200,000 |
Hubert Sattler
Alman, 1817-1904
Bayezit Yangın Kulesi’nden İstanbul
tuval üzerine yağlıboya
Değer aralığı:£150,000-200,000
Yaklaşık 1840-50 yıllarında yapılmış olan bu geniş panorama,
Fatih Sultan Mehmet’in oturduğu Eski Saray arazisi üzerine 1828’de yaptırılan
yangın gözlem kulesi Bayezit Kulesi’nden şehrin güney doğusundaki Sultanahmet
semtini göstermektedir. Bu mermer kule, Yeniçeri ordusunu kaldırarak yerine
Asakir-iMansure-i Muhammediye ordusunu kuran Sultan II. Mahmut (1808-1839)
tarafından inşa ettirilmiştir. Ön planda yeni kurulan ordunun talimi
görülmektedir. Arka planda Aya Sofya ve Sultan Ahmet Camii, ön planda soldan
sağa doğru Mahmut Paşa Camii, Nuruosmaniye Camii ve Beyazit Camii yer
almaktadır. Bu üç caminin arasında Kapalı Çarşı’nın kubbeli çatıları
bulunmaktadır. En solda Topkapı Sarayı ve uzakta Marmara Denizi’nden yükselen
Prens Adaları yer alır.
François-Claude Hayette
Avusturyalı, d. 1838
Galata’dan İstanbul
tuval üzerine yağlıboya
Değer aralığı: £180,000-250,000
Galata’dan bakılarak Haliç, Sarayburnu, Topkapı Sarayı ve Aya
Sofya’yı gösteren bu manzara dünyanın en büyük doğal limanlarından birinin
ihtişamını gözler önüne sermektedir. Boğaziçi’ne veoradan Marmara Denizi’ne
akan Haliç’in kıyıları M.Ö. Yedinci yüzyılda yerleşimcileri kendine çekmiş ve
sonra da İstanbul’un zengin ve güçlü bir liman haline gelmesini sağlamıştır.
Efsaneye göre Osmanlı kuşatması sırasında Bizanslılar suya öyle çok kıymetli
eşya atmışlar ki Haliç’in suları altın rengine bürünmüş. Şehrin ticaretine
yüzyıllar boyunca Haliç kıyılarını dolduran depolara yüklerini boşaltan gemiler
egemen olmuştur ve bu canlı ticaret atmosferi Hayette’in manzarasında
görülmektedir.
Auguste
Etienne François Mayer, French, 1805 – 1890, “Sultan Mahmud II Leaving the Beyazid Mosque, Constantinople”, Painted in 1837, oil on canvas, Estimate: £70,000-90,000 |
Auguste Etienne François Mayer
Fransız, 1805 -1890
Bayezit Camii’nden Ayrılan Sultan II. Mahmut, İstanbul
1837’de yapılmıştır, tuval üzerine yağlıboya
Değer aralığı: £70,000-90,000
Bu usta Cuma Selamlığı betimlemesinde II. Mahmud (1808-39)
Bayezit Camii’nden çıkarak gürültülü büyük bir kalabalığa doğru ilerlerken
görülmektedir. Sultan II. Mahmud’a at sırtında yaşlı bir adam eşlik etmektedir,
bu kişinin bu tablo yapıldığı sırada sadrazam olan Mehmed Emin Rauf Paşa olduğu
düşünülür. Sultanın etrafı kısa bir süre önce kurduğu Asakir-i Mansure
ordusunun askerleri tarafından sarılmıştır. Sultanın arkasında harem
hanımlarını taşıyan iki kırmızı araba vardır. İzleyiciler arasında çocuklar,
kadınlar, Mevlevi dervişleri, şeyhler, mollalar, imamlar, Avrupalılar, askerler
ve tacirler yer almaktadır. Caminin karşısındaki kapı 1826’da Sultan II. Mahmud
tarafından kurulan, Başkumandanlık ve Yeni Ordu kışlalarının kapısıdır. Bu
yapılar bugün İstanbul Üniversitesi’ne aittir. İleride Bayezit Kulesi
görülmektedir.
Jacob Jacobs
Belçikalı, 1812 -1879
Sultan Abdülmecid’in Nusretiye Camii’ne Gelişi
1842’de yapılmıştır, tuval üzerine yağlıboya
Değer aralığı: £50,000-70,000
Yeni Dolmabahçe Sarayı ve Ortaköy’deki Mecidiye Camii’nin
inşaatı Sultan Abdülmecid’in saltanatına (1839-1861) rastlar. Bu manzarada
solda Aya Sofya, Yeni Cami ve sağda Galata Kulesi açık bir şekilde
görülebilmektedir.
Jean Baptiste Vanmour, French, 1671 – 1737, “Cortège du Sultan”, oil on canvas, Estimate: £150,000-250,000 |
Jean Baptiste Vanmour
Fransız, 1671 -1737
Sultan Alayı
tuval üzerine yağlıboya
Değer aralığı: £150,000-250,000
Bu yapıt İstanbul’daki saray yaşamını birinci elden
gözlemleyen ve eserlerinin büyük bir kısmında konu edinen Vanmour’un tanık
olduğu bir Osmanlı geçit alayının görkemli panoramik bir betimlemesidir. Aynı
zamanda sanatçının bilinen en büyük yapıtlarından biridir. Atlı yeni çerilerin
başını çektiği alayda, Sultan sahnenin en önünde, beyaz sorguçlu başlıklarıyla
dikkat çeken muhafızlarla çevrili ilerlemektedir, sadrazam ortada, haremağası
geride durmakta, bir derviş ve halktan bir grup da Sultan’a bağlılıklarını
göstermek için başlarını öne eğmiş durmaktadır. Betimlenen Sultan büyük bir
olasılıkla 1703-1730 yılları arasında hüküm süren ve Vanmour’un birçok önemli
yapıtında görülen III. Ahmet’tir.
Germain
Fabius Brest, French, 1823 – 1900, “On the Bosphorus”, oil on canvas, Estimate: £60,000-80,000 |
Germain Fabius Brest
Fransız, 1823 -1900
Boğaziçi’nde
tuval üzerine yağlıboya
Değer aralığı: £60,000-80,000
Germain Fabius Brest
Boğaziçi’nde Gemiler
tuval üzerine yağlıboya
Değer aralığı: £60,000-80,000
Fabius Brest, 1855-1859 yılları arasında Türkiye’de dört yıl
yaşadı. Bu süre içinde yaptığı bir dizi tabloda İstanbul’a, şehrin etrafındaki
kırlara ve Karadeniz kıyısına ait manzaralar resmetti. Resimlerin her ikisi de
Boğaziçi’ni betimler. Şimdi olduğu gibi, Brest’in bu manzaraları tuvale
aktardığı dönemde de Boğaz önemli bir ticaret yoluydu. Bunu tablodaki tam
yelken yol alan, ağzına kadar dolu, ahşap yük gemilerinden anlayabiliyoruz. Göz
alıcı binalar Boğaz’ın kıyılarına birbiri ardına sıralanmıştır: bu binaların
arasında camiler ve saraylar olduğu gibi varlıklı İstanbulluların yazlarını
geçirdikleri ahşap yalılar da vardır.
Alberto Pasini, Italian, 1826 – 1899, “Before the Mosque”, Painted in 1869, oil on canvas, Estimate: £60,000-80,000 |
Alberto Pasini
İtalyan, 1826 -1899
Cami Önünde
1869’da yapılmıştır
tuval üzerine yağlıboya
Değer aralığı: £60,000-80,000
François Prieur-Bardin, French, 1870-1939, “The Ferry at Karaköy, Constantinople”, Painted in 1900, oil on canvas, Estimate: £30,000-50,000 |
François Prieur-Bardin
Fransız, 1870-1939
Karaköy, İstanbul’da Vapur
1900’da yapılmıştır
tuval üzerine yağlıboya
Değer aralığı: £30,000-50,000
Eugène Verdyen
İzmirli Hanım
1874’de yapılmıştır
tuval üzerine yağlıboya
Değer aralığı: £15,000-20,000