HOCA VE ÖĞRENCİSİNİN ESERLERİ ANKARA RAHMİ M. KOÇ MÜZESİ KOLEKSİYONUNDA BULUŞTU

Nimet Demirbağ Sanlıman’ın Ankara Rahmi M. Koç Müzesi’nde Kitre Bebekleri Ziyareti, 2017,
Fotoğraf: Kerem Sanlıman.

Kitre Bebeklerin yaratıcısı ZEHRA MÜFİT SANER ve onun en son öğrencisi NİMET DEMİRBAĞ SANLIMAN’ın kitre bebekleri artık Ankara Rahmi M. Koç Müzesi koleksiyonunda birlikte sergileniyor.

YAZI: ÜMMÜHAN KAZANÇ

Nimet Demirbağ Sanlıman ile röportajımızı Youtube'dan izleyebilirsiniz.

https://www.youtube.com/watch?v=E6bd-DRWCeU&t=36s

Kitre bebek yaratıcısı ve ustası olarak tarihe geçen
ZEHRA MÜFİT SANER,
Türkiye’nin ilk kadın sanatçıları arasında yer alır.

Gerçek ve benim için bir o kadar özel bir hikayeyi paylaşıyorum sizlerle. Türk Ressamları Ansiklopedisi Editörlüğünü yaptığım dönemde Ressam Tayfur Çelikten Sanlıman ve kıymetli eşi Nimet Demirbağ Sanlıman ile tanışma şerefine eriştim. 22 Ağustos 2017 tarihinde vefat eden ve 24 Ağustos 2017 tarihinde Bozcaada Mezarlığına defnedilen koca çınar Tayfur Çelikten Sanlıman’ı bu vesileyle rahmetle ve hasretle anıyorum.

ozan ünal, heykeltraş, heykel

Benim hayatımın kilometre taşlarından biri olan bu değerli çift ile tanışmamız, daha sonra çok özel bir dostluğa dönüştü. Artık Tayfur Bey manevi babam, Nimet Hanım ise manevi annem olmuştu. Nimet Demirbağ Sanlıman, tam 65 yıl kitre ya da başka bir tabirle Türk belgesel bebek sanatı çalışmalarına aralıksız olarak devam etmiş ve Bebek yapımı olarak nitelendirilse de daha önce litaratürde tam bir sınıflandırma yapacak kadar örneği bulunmadığından “belgesel bebek yapımı” olarak adlandırılabilecek sanatın nadir ustalarından. Nimet Demirbağ Sanlıman, Türkiye’nin ilk kadın sanatçıları arasında yer alan, Ressam ve Kitre ve Pamuk ile yapılan daha çok BELGESEL BEBEK olarak bilinen TEMALI FİGÜRLERİN yaratıcısı ve ustası olarak tarihe geçen ZEHRA MÜFİT SANER’in en son öğrencisidir.

SANLIMAN ailesi ile sohbetlerimizde Nimet Hanım, sürekli hocası Zehra Müfit Saner’i ile ilgili bilgi ve belgeleri paylaşabileceği bir şey yapmak istediğinden bahsediyordu. Ben de kendisine ZEHRA MÜFİT SANER ile ilgili bir internet sayfası hazırlayabileceğimi önerdim ve çalışmalara başladık. Zehra Hanım’ın akrabalarının da desteğiyle http://kitrebebekyaraticisi-zehramufitsaner.blogspot.com.tr/ sitesini hayata geçirdik ve hakkında çok az bilgi bulunan Türkiye’nin ilk kadın sanatçılarından Zehra Müfit Saner ile ilgili oldukça kapsamlı bilgileri paylaşıma açtık. Akabinde hocasının izinden başarıyla giden ve kitre bebek sanatının ölümsüzleşmesini sağlayan Nimet Demirbağ Sanlıman’la da ilgili bir internet sitesi hazırladık. http://kitrebebekustasi-nimetsanliman.blogspot.com.tr/

Bu sitelerden sanatçılarımız ile ilgili tüm bilgilere ulaşabilirsiniz.

Nimet Demirbağ Sanlıman’ın Ankara Rahmi M. Koç Müzesi’nde Kitre Bebekleri Ziyareti, 2017,
Fotoğraf: Kerem Sanlıman.

ANKARA RAHMİ M. KOÇ MÜZESİ KOLEKSİYONUNDA BULUŞMA

Nimet Hanım ile bu internet sitelerinin hazırlık aşamasında, kendisinin bir arzusunu daha öğrendim. Zehra Müfit Saner’in bazı eserlerinin Ankara Rahmi M. Koç Müzesi koleksiyonunda sergilendiğini biliyorduk. Nimet Hanım, kendi kitre bebekleriyle hocasının eserlerinin yer aldığı bir sergi düzenlenmesini çok arzu ediyordu. Ben de Ankara Rahmi M. Koç Müzesi ile iletişime geçerek şansıma denemek istedim. Müze Yöneticisi

Mine SOFUOĞLU, mailimize büyük bir samimiyetle cevap verdi ve biz artık sergi detaylarını konuşmaya başlamıştık ki Nimet Hanım ve Tayfur Bey yaşamlarına Darüşşafaka Cemiyeti’nin Urla Rezidansında devam etmeye karar verdiler. Tabii ki bu arada Nimet Hanım’ın kitre bebeklerinin geleceği ve koruma altına alınması konusu ortaya çıktı. Nimet Demirbağ Sanlıman hocamız, kitre bebek sanatını daha çok kişinin tanıması, öğrenmesi ve yaşatılması için çok önemli belge niteliğini taşıyan koleksiyonunu Ankara Rahmi M. Koç Müzesi’ne bağışlamaya karar verdi. Bu bebekler için müzede özel bir bölüm hazırlandı. Artık bu çok özel eserler, 2016 yılından bu yana müzede sergileniyor. Tabii ki iki usta sanatçının eserleri bu vesileyle kavuşmuş oldu. Bu özel hikayenin bir parçası olmaktan büyük onur duyuyorum.

ozan ünal, heykeltraş, heykel

Nimet Demirbağ Sanlıman, Fotoğraf: Ümmühan Kazanç.

EN SON ÖĞRENCİSİ NİMET DEMİRBAĞ SANLIMAN, HOCASI ZEHRA MÜFİT SANER’İ ANLATIYOR: “Hocam Zehra Müfit Saner, Türkiye’ye özgü el yapımı Belgesel Kitre Bebekçiliğinin yaratıcısıdır. Onun, benim hayatımdaki yeri çok kıymetli ve önemlidir.

1950 yılında bir tanıdığımızın evinde Onun bebeklerini gördüğümde içimde ne olduğunu bilemediğim ama hep aradığım şeyi bulmuş olmanın sevincini yaşadım. Hiç vakit kaybetmeden randevu alıp görüşmek ve beni öğrencisi olarak kabul edip edemeyeceğini öğrenmek üzere Kadıköy Kantarcı Semtindeki evine gittim. O gün yaşadığım heyecanı hiç unutmuyorum. Bahçe içinde, iki katlı güzel bir evde eşiyle yaşıyorlardı.

Daha sonraki haftalarda olduğu gibi, onu kanepesine gömülmüş, ince çerçeveli gözlüğü gözünde, ak saçlı başı yaptığı işin üstüne eğilmiş, çalışırken buldum. Önündeki masanın üzerinde içinde aletlerinin, malzemelerinin, yeni başladığı bebeğin kolları, bacakları ve daha bir sürü teferruatın bulunduğu tezgah dikkatimi çekti. Beni güler yüzle buyur etti. Orada olduğumdan memnuniyet duyduğumu ifade eden sözler söyledikten sonra ‘yanıma otur, dikkatlice seyret, eğer hoşuna giderse haftaya malzemelerini alır, derse başlarsın, inşallah devamlı bir talebe olursun’ dedi. İleriki yıllarda sanırım Hocamın arzusunu yerine getirmiş oldum.

Onun ellerini hayranlıkla seyrederken içimde, yeni mezun olduğum Arnavutköy Amerikan Kız Koleji (Robert Koleji)’nde Amerikalı bir öğretmenimizin açtığı hobi kursunda öğrendiğimiz üç boyutlu insan figürlerini yaparken içimde hissettiğim coşkuyu yaşadım. Orada ne kadar kaldığımı hatırlamıyorum ama ayrılırken ‘Ben bu işi yapabilirim’ diye düşündüğümü çok iyi biliyorum.

Evimiz Cihangir’deydi. Yolda hep, bu kadar yaşlı birinin bu denli ince işi nasıl yapabildiğini şaşkınlıkla düşündüm. Fakat her hafta derse gittiğimde onu daha genç buluyordum, sohbet ettikçe sanatına, bilgisine, tecrübelerine ve yaşadığı hayat mücadelesine hayran kalıyordum.

Çağdaş ve yaratıcı kişiliğiyle etrafına enerji dağıtan hocamın yanından ayrıldığımda bir an evvel eve varıp çalışmaya başlamak için sabırsızlanıyordum. Zaman içinde sanki akran iki arkadaş gibi olmuştuk. Beraber sergilere, konferanslara gidiyorduk.

1955 yılında Spor Sergi Sarayında açılan Uluslararası Bebek Sergisi’ne katıldık. En çok ilgi gören ve beğenilen vitrinler bizimkilerdi. Aynı yılın sonunda Beyoğlu’ndaki Amerikan Haberler Merkezinde açtığım ilk kişisel sergimi gezerken, hocam da benim kadar heyecanlıydı. Bana; ‘Nimet, artık gözüm arkamda kalmayacak. Elimi sana veriyorum, benden sonra bu sanatı sen yaşatacaksın’ dedi.

Yıllardır Türkiye’de ve dünyada sergiler, söyleşiler, dia gösterileri, röportajlar, internet programları yaparak bu misyonu sürdürmekteyim. Ayrıca Halk Evleri Merkezlerinde, Derneklerde, evimde onlarca kişiye ders verdim. Fakat maalesef karşıma ‘devamlı bir talebe’ çıkmadı, üzgünüm.

Birkaç yıl sonra, bir sohbet esnasında Hocam birlikte bir atölye açmayı teklif etti. ‘Benim tecrübem, senin emeğin ile bunu yapabiliriz’ dedi. Fakat ben, ne iş ne de ticaret konusunda hiç bilgim ve deneyimim olmadığı için cesaret edemedim. Ama bu teklif, yıllar içinde bana cesaret gücü vermiş olacak ki 1960 yılında İstiklal Caddesi’ndeki Elif Bebek Atölyesini açtım. Zehra Müfit Saner 1956 yılında aramızdan ayrılmıştı. O yoktu ama ben onun dileğini yerine getirmiş olmaktan çok mutluydum.

Hobi olarak başladığım bu uğraşın bana bunca geniş ve renkli ufuklar açacağını ve bir bakıma hayatımı yönlendireceğini hiç düşünmemiştim. Hocam Zehra Müfit Saner’in benim hayatımdaki yeri çok kıymetli ve önemli demekte haklıyım değil mi?”

Nimet Demirbağ Sanlıman’ın Ankara Rahmi M. Koç Müzesi’nde Kitre Bebekleri Ziyareti, 2017,
Fotoğraf: Kerem Sanlıman.

Nimet Demirbağ Sanlıman’ın Ankara Rahmi M. Koç Müzesi’nde Kitre Bebekleri Ziyareti, 2017,
Fotoğraf: Kerem Sanlıman.

Nimet Demirbağ Sanlıman’ın Ankara Rahmi M. Koç Müzesi’nde Kitre Bebekleri Ziyareti, 2017, Soldan Sağa: Mine Sofuoğlu, Nimet Demirbağ Sanlıman, Kerem Sanlıman.

Zehra Müfit Saner'in en son öğrencilerinden Nimet Demirbağ Sanlıman için özel olarak yaptığı desen çalışması. Eserin alt kısmında şu ithaf sözleri yer alıyor: "Çok Kıymetli Tatlı Kızım Nimetçiğime hatıra, Zehra Müfit Saner, 20.2.1955".

Nimet Demirbağ Sanlıman, Kumarbazlar, Fotoğraf: Kerem Sanlıman.

Nimet Demirbağ Sanlıman, Ayakkabı Tamircisi, Fotoğraf: Kerem Sanlıman.

Nimet Demirbağ Sanlıman, Ağanın Kızı Fatma ile Rençper Mehmet (Türkiye Birincisi),

Fotoğraf: Kerem Sanlıman.

Zehra Müfit Saner tarafından Koç Ailesi için yapılan geleneksel figürler, 1936, kil, tahta, alçı, kumaş, kağıt hamuru,
Ankara Rahmi M. Koç Müzesi Koleksiyonu.

Zehra Müfit Saner tarafından Koç Ailesi için yapılan geleneksel figürler, 1936, kil, tahta, alçı, kumaş, kağıt hamuru,
Ankara Rahmi M. Koç Müzesi Koleksiyonu.